Geschreven door en gepubliceerd op NU.nl op 27 juni 2023

Voor mensen met diabetes type 2 is er sinds kort een nieuwe behandeling beschikbaar. Met die op het individu gebaseerde methode zijn medicijnen minder of misschien zelfs helemaal niet meer nodig. Hoe zit dat precies?

Het aantal mensen met diabetes blijft toenemen. Volgens de laatste cijfers hebben negen van de tien mensen met diabetes, type 2. Zij hebben baat bij een gezonde leefstijl. Overgewicht, te weinig beweging en erfelijke aanleg vergroten de kans op deze ziekte.

Mensen met diabetes type 2 zijn minder gevoelig (geworden) voor insuline. Daar krijgen zij nu medicatie voor, maar een verandering van de leefstijl is ook belangrijk. Een verhoogde bloedsuikerspiegel wordt namelijk veroorzaakt door wat je eet en drinkt.

“Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat iedereen anders op voeding reageert”, zegt Piet Hein van Dam, een van de oprichters van Clear.bio, de start-up achter deze ontwikkeling. “Zonder extra zorg of medicatie zou je dus je suikerpieken en -spiegel kunnen verlagen met de juiste voedingskeuzes.”

“In het geval van diabetes type 2 is het lichaam minder gevoelig voor insuline. Maar als je vroeg ingrijpt, kun je nog heel veel doen met leefstijl en voeding”, vertelt Hanno Pijl, hoogleraar Diabetologie aan de Universiteit Leiden.

Sensor bestond al

Het nieuwe systeem werkt met een app en een sensor op de bovenarm. Door twee weken lang iemands bloedsuikerspiegel te meten, wordt in de app zichtbaar welke voeding goed valt en welke niet.

De sensor die daarvoor wordt gebruikt bestond al, maar werd eerder alleen gebruikt om te monitoren hoeveel insuline iemand moet bijspuiten.

In dit geval wordt bijgehouden wat iemand eet en drinkt. In de app, die is gekoppeld aan de sensor, is te zien hoe je lichaam daarop reageert.

Zelf eetgedrag veranderen met tips en begeleiding

Gecombineerd met persoonlijke tips en begeleiding door diëtisten kunnen gebruikers van de app zelf hun eetgedrag veranderen, zodat minder of zelfs geen medicatie nog nodig is.

Pijl noemt de behandeling in gesprek met NU.nl een goede ontwikkeling. “We zien veel individuele verschillen als het aankomt op gezond eten en bewegen.” Volgens de hoogleraar wordt daarom steeds meer belang gehecht aan persoonsgebonden adviezen.

Bij groot deel was verbetering zichtbaar

De datagedreven behandeling kan inmiddels door huisartsen en praktijkondersteuners worden voorgeschreven. Tot nu toe hebben in totaal 5.000 mensen Clear.bio gebruikt. Om het effect van de behandeling te onderzoeken, deden 250 mensen mee aan een klinische studie.

“Daar kregen we goede resultaten van terug”, vertelt Van Dam. “Bij een aanzienlijk deel zagen we een sterke verbetering in de gezondheid en bij ongeveer de helft van de mensen is vastgesteld dat zij voortaan een stuk minder medicatie nodig hebben.”

Het is niet per se zo dat iedereen die meedoet uiteindelijk geen medicatie meer nodig heeft, zegt Van Dam. “Dat hangt af van hoever je bent met je ziekte en hoe nauwgezet je de adviezen volgt.”

Compenseren kan ook

En het hoeft volgens Van Dam ook niet te betekenen dat je bijvoorbeeld nooit meer sushi kan eten als blijkt dat jouw lichaam er niet goed op reageert. “Je kan ook compenseren door bijvoorbeeld een extra rondje te wandelen. Het gaat erom dat je zelf de regie terugpakt.”

Pijl denkt dat de medische sector ontzettend veel kan leren van data. “We moeten er in de zorg naartoe dat mensen meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen gezondheid.” Het systeem is op dit moment zo ingericht dat het de taak van artsen is om mensen gezond te houden.

Maar met een overbelast systeem is dat niet langer vol te houden, vindt Pijl. “Als mensen de regie zouden terugpakken over hun eigen gezondheid, geloof ik echt dat ze langer gezond blijven.”